Tekst en foto boven Hans Peeters
Voor mijn verjaardag kreeg ik een dagje fotograferen in Gruttoland cadeau. De gulle gever had een vooruitziende blik. Mijn heuglijke dag is namelijk in december, als het gros van onze grutto’s ergens in Senegal of Afrika rondhangt. In Gruttoland is het dan stil en leeg. Geen grutto te zien. Hoe anders was het afgelopen week. De dag dus dat ik nogmaals mijn verjaardag vierde. Honderden grutto’s waren gekomen om van de partij te zijn op het feest.
Het was al vroeg een drukte met grutto’s en wulpen / foto Hans Peeters
Vogels maken zich op voor een nieuwe dag / foto Hans Peeters
Na een rit van pakweg twee uur, parkeerde we onze auto om 07.00 uur op de parkeerplaats bij Murks Keet. Het was nog donker toen ik met vriend en vriendin de hut de Hoants binnensloop. Zachtjes en voorzichtjes gluurden we door de kijkopening naar buiten. Ons hart stond even stil. Dat duurde gelukkig slechts een nano-seconde. Hart en geest moesten even verwerken wat we zagen. Links van ons, richting vogelhut de Swel, zagen we een paarhonderd grutto’s met de poten in het water staan. Dicht opeen en druk poetsend, wassend, etend of gewoon communicerend met buurman of buurvrouw. Rechts richting de Kluut, stonden zo’n 150 wulpen en nog eens minstens 100 grutto’s. Ook zij maakten zich op voor een nieuwe dag.
Het kan er fel aan toegaan in de vogelwereld / foto Hans Peeters
Dagelijkse schermutselingen / foto Hans Peeters
IJslanders
Het vroege opstaan (04.00 uur om precies te zijn) en de lange autorit werden dus dubbel en dik beloond. Met het lichter worden konden we vogels en kleuren steeds beter onderscheiden. Het lukte om een aantal grutto’s als IJslanders te determineren. Diep bruinoranje kop en borst. Qua formaat iets kleiner en een naar ons gevoel een iets rondere kop. Die waren er dus nog niet en hadden nog zo’n 2000 kilometer voor de boeg. Bepaald geen watjes die Vikingen. Vliegen onze broedvogels zo’n 10.000 kilometer heen en weer naar het overwinteringsgebied. Voor de IJslanders komen er dus nog eens 4000 bij.
Na een uur waren de meeste vogels voor de hut verdwenen en de omliggende weilanden ingetrokken.
IJslandse grutto / foto Jappie Seinstra
IJslandse grutto’s / foto Jappie Seinstra
Grutto’s nemen de tijd voor een paring / foto Lubbert Boersma
Soortenlijst
Die dag was het een constante wisseling van zon, zware bewolking, regen, stortregen en weer zon. De afwisseling van vogels was als het weer. Het ene moment was het rustig, terwijl er even later zomaar weer honderd grutto’s voor onze hut stonden. Tussendoor liep, zwom en vloog een kleurrijk palet aan vogelkleuren voorbij. Uiteraard hielden we een zorgvuldige administratie bij en aan het eind van de dag telden we 26 soorten. Dit waren enkel zichtwaarnemingen. Tellen we er de vogels bij die we alleen hoorden, dan tikten we de 40 net niet aan. Op verzoek komen hier namen en rugnummers in willekeurige volgorde: bruine kiekendief (m/v), kievit (10), scholekster (20), grutto (250), IJslandse grutto (50), tureluur (6), kluut (30), kemphaan (30), wulp (150), krakeend (2), wilde eend (10), kuifeend (1), kneu (8), witte kwikstaart (2), buizerd (1), zwarte kraai (4), kokmeeuw (20), meerkoet (25), grauwe gans (40), knobbelzwaan (8), wintertaling (2), stormmeeuw (10), zilvermeeuw (2), kanoet (3), waterhoen (1) en aalscholver (1).
Wintertaling / foto Jappie Seinstra
Kluten trotseren de hevige regenbuien / foto Hans Peeters
Paartijd
Aan alles was te merken dat het broedseizoen in volle gang is. Grappig om te zien, hoe al die verschillende vogelsoorten er hun eigen hofmakerij op na houden. Grutto’s, die in een razend tempo hun eigen naam blijven roepen en achter elkaar aanjagen. Verder geen indrukwekkend voorspel, maar de daad zelf duurt wel een minuut of langer. In de vogelwereld een indrukwekkende prestatie. Hoewel de scholekster neemt er ook de tijd voor. Anders dan de tureluur. Hij loopt als een seinwachter met een opgestoken vleugel achter haar aan. Vliegt op en fladdert als een vlinder boven haar, totdat hij op haar rug probeert te landen. Is zij in de mood, dan is hij welkom. Zo niet, dan houdt zij hem met haar spitse snavel dreigend op afstand. “Waag het niet,” straalt ze uit. Het mooiste en meest romantische voorspel is toch altijd nog dat van de kluut. Zij buigt zich met platte buik horizontaal boven het water. Hij loopt al poestend rondjes om haar heen. Gooit water over haar kop en vliegt dan op haar. De daadwerkelijke paring is een kwestie van seconden. Bij het afscheid geven ze elkaar een afscheidskus, die zo vertederend en intiem is, dat de kluut voor altijd je hart gestolen heeft.
Tenminste dat van mij wel. Maar vertel dat maar niet tegen boer Murk. Voor hem is er maar een de mooiste en dat is natuurlijk onze nationale vogel: de grutto. En terecht, ook wel.
Tureluurman vliegt als een vlinder boven haar / foto Hans Peeters
Voor de paring gooit man kluut eerst wat water over haar kop / foto Hans Peeters
Hoe Hollands wil je het hebben in Gruttoland? / foto Hans Peeters
Het bericht Gruttoland-vogels zijn geen watjes verscheen eerst op Agrarisch Natuurfonds Fryslân.