Tekst Hans Peeters/ foto boven Willem de Wolf
Op de uitgebreide lijst van 135 soorten, die in Gruttoland waargenomen zijn, staan ook vogels die slechts één keer zijn gezien. De dodaars is er een. Maar het maakt het vogeltje niet minder interessant om er even bij stil te staan.
Dodaars in broedkleed / foto Hans Peeters
De dodaars is de kleinste futensoort die we kennen. Zo is hij nog een stuk kleiner dan een wintertaling, die bepaald ook geen reus is. We hebben het hier dus over de categorie ‘badeendjes’. De naam stamt uit het verleden, waarbij de pluizige veertjes op zijn gat de naamgever deden denken aan donzig pluis rondom zijn aars. In die tijd werd de dodaars ook wel hagelzakje genoemd. Dat komt weer omdat de huid van de dodaars werd gebruikt als buidel om hagel voor de jacht in te bewaren.
Dodaars met jongen op de rug / foto Marten F. de Vries
Dodaars in broedkleed / foto Douwe Struiksma
Eenmalig
Als je boer Murk vraagt naar de dodaars in Gruttoland, vertelt hij: “Eigenlijk is de dodaars slechts één keer gezien in Gruttoland door Willem de Wolf. Willem kwam in die tijd elke week om te fotograferen in Gruttoland. Het zal drie of vier jaar geleden zijn in het broedseizoen. Gruttoland is niet het ideale broedgebied voor de dodaars. Ze willen water met flink wat begroeiing. Waar ze hier in de buurt precies broeden weet ik niet, misschien in de Bolswardervaart of in de Alde Feanen. Het blijft een mooie toevalstreffer, die ene keer.”
Dodaars in winterkleed/ foto Willem de Wolf
Dodaars op zijn nest / foto Hans Peeters
Paspoort dodaars
Wetenschappelijke naam: Tachybaptus ruficollis
Friese naam: Dûkerke
Herkenning: kleinste futensoort, in winter grijsbruin; zomer kastanjebruine nek en lichtgroene snavelbasis
Lengte: 23 – 29 cm
Spanwijdte: 40 – 45 cm
Geluid: in baltstijd hoog hinnikend geluid
Voedsel: kleine visjes, insecten, larven en slakjes
Gedrag: in broedseizoen vaak kleine kolonievorming; duikt veelvuldig onder
Leefgebied: binnenwateren met rijke begroeiing
Nest: vlakbij of boven water in vegetatie
Aantal eieren: 1 – 8 eieren
Broedduur: 20 – 21 dagen
Jongen zijn nestvlieder, na 44 – 48 dagen vliegvlug
Trek: voornamelijk standvogel, maar zoeken ’s winters open wateren op
Voorkomen: broedparen 2100 – 2900; winteraantallen 520 – 6500
Gruttoland: sporadisch, slechts eenmaal waargenomen (niet broedend)
Dodaarsfamilie / foto Bennie van der Weide
Onvolwassen dodaars / foto Jappie Seinstra
Dodaarsouders voert jong / foto Lianne Otter
Dodaarsjong in zijn typische leefgebied / foto Servan Ott
Dodaars in winterkleed met prooi / foto Willy Dikkers
*Geen enkele foto van de dodaarzen is in Gruttoland gemaakt.
Het bericht Die doddige dodaars verscheen eerst op Agrarisch Natuurfonds Fryslân.