Door Hans Peeters / foto boven Brilduiker – Servan Ott
Afgelopen week stond in het teken van de 134e soort voor Gruttoland. Vogelfotograaf Servan Ott, die regelmatig Gruttoland bezoekt, was er ook op zondag, 6 augustus. Met een clubje dat bij hem een workshop volgde, werden ze plotseling verrast door de aanwezigheid van een brilduiker. Een nieuwe soort voor Gruttoland! Gefeliciteerd Servan.
Brilduiker (vr) met op de voorgrond een bergeend / foto Servan Ott
Dit zei hij er zelf over: “Hallo Murk, bedankt! Ja, zeer bijzonder zoveel soorten we zondag zagen en best bizar de brilduiker rond deze tijd, alsof je een grote zaagbek nu ook zou kunnen zien. Opwarming..? hm van alles over te bedenken.:-) De Grote Zilverreigers waren heel relaxt en prominent aanwezig, tolereerden ook de blauwe wat nog wel eens anders is. Distelvink, de putter, én de kneu werden erg leuk op de distels op de bult naast de Hoants gefotografeerd. Groeten, Servan.”
Grote zilverreiger bovenop hut de Swel, samen met oeverzwaluwen / foto Servan Ott
Putter op akkerdistel / foto Servan Ott
Brilduiker in augustus
Hoe bijzonder is een brilduiker in augustus? De brilduiker is een echte wintergast, die in voornamelijk in Scandinavië, Baltische staten en Rusland broedt. Kleine aantallen broeden in Duitsland en 5 tot 10 paren in Nederland. In de winter verblijven brilduikers in ons land met zo’n 12 tot 16.000 stuks. In oktober/ november arriveren de meeste bij ons om vervolgens in april weer te vertrekken. De brilduiker in Gruttoland op 6 augustus was dus uitzonderlijk vroeg van de partij. In ‘Vogels van Friesland (1976) lezen we echter dat er al wel vaker sprake was van zomerwaarnemingen; zoals: 20 juli 1942 in Tacozijl; juli 1974 op het IJsselmeer en 2 augustus 1974 bij de Steile Bank onder Nijemirdum.
Eerste waarneming van de brilduiker in Gruttoland/ foto Servan Ott
Hooitijd
Ondanks alle vogeltumult, gaat ook het normale boerenleven door in Gruttoland. Hoewel het boerenwerk de laatste weken even op zijn gat lag vanwege de vele regen, was het de afgelopen dagen droog en zonnig. Het gras werd gemaaid en Murk laat weten dat het na 7 keer schudden in 4 dagen tijd, toch nog heel mooi hooi is geworden. Met plezier bracht hij dan ook 900 pakken naar een klant.
Terwijl de plas vol zit met kemphanen (en 1 regenwulp) keert boer Murk het gras op de achtergrond / foto Hans Peeters
Blonde ruiter of kemphaan
Elk jaar komen er wel meldingen binnen van blonde ruiters in Gruttoland. In alle gevallen, tot nu toe, bleek het dan om een jonge kemphaan te gaan. Ook afgelopen woensdag verbleven er veel kemphanen op de plas in Gruttoland. Mannetjes en vrouwtjes door elkaar, die allemaal al in winterkleed waren. Eén exemplaar week af van de rest. Hij was kleiner dan een vrouwtje kemphen en deze was wel heel erg blondbruin. Mijn aandacht werd vooral getrokken, omdat een vrouwtje kemphen agressief gedrag vertoonde tegenover de blonde vogel. De vogels stonden met de borst tegen elkaar en maakten zich zo groot mogelijk. Toen er ook nog een kemphaan(man) bij kwam en ze met zijn tweeën de blonde vogel wegjoegen, ratelde mijn camera op volle toeren. Het zal toch niet? Gelijk op internet even gecheckt hoe het zit (lang leve 2023). Belangrijkste conclusies: de blonde ruiter heeft een kleinere rondere kop, een opvallende brede witachtige oogring en een andere snavelinplant dan een kemphaan. Mijn blonde vogel had dit allemaal niet, dus blijft er maar een conclusie over: onvolwassen vrouwtje kemphaan. Een illusie armer, wel een ervaring rijker.
Twee kemphennen; rechts een jong vrouwtje (de blondbruine vogel) / foto Hans Peeters
Van L naar R: jong vrouwtje kemphaan, volwassen vrouw, man kemphaan / foto Hans Peeters
Verliefd op een snip
Afgelopen woensdag was ik weer te gast in Gruttoland. Ook was het die dag het Freule (kaats)toernooi voor jongeren, dat traditioneel gevierd wordt met oliebollen. Tussen de lekkernijen door vergaapte ik me op de fraaie, sierlijke watersnippen. Enkele zaten vlak bij de fotohut de Hoants. Wat zijn ze onwaarschijnlijk fraai getekend. Alle kleuren tussen grijs, beige, blond, bruin en oranje zijn aanwezig. En dan niet zomaar op een hoop gegooid zoals een schilder zijn palet kleurt, maar elk kleurtje en elk veertje nauwkeurig en subtiel afgebiesd. Hoe dat ranke lijfje zich behendig tussen het groen door beweegt. Hoe het met die fijne, exorbitant lange snavel in de modder peurt. En dan de vlucht. Zigzaggend, snel en fel wegschietend. Binnen een seconde uit het oog verloren en plotseling weer terug van de partij. Ik ben geen vogel, maar anders werd ik beslist verliefd op een watersnip. Of op een grutto, kluut of kleine plevier…
Watersnip tussen de kleurrijke vegetatie / foto Hans Peeters
Watersnip in het weidse landschap van Gruttoland / foto Remi Taal
Watersnip in de Dobbe / foto Hans Peeters
Bericht van Jappie
Toen we donderdagmiddag bij de dobbe aankwamen zaten er behoorlijk veel vogels (kieviten en kemphanen) in het water en op de oevers. Het was half bewolkt weer en dus perfect om te fotograferen. Heel voorzichtig sluipen we bij de eerste hut naar binnen. Een aantal kieviten blijft gelukkig zitten en zijn druk aan het badderen. Van boven dalen zo nu en dan spreeuwen neer op de kieviten. Ze krijgen op deze manier een gratis douche van de spetterende kieviten. Een prachtig schouwspel op enkele meters voor de hut!
Er zijn ook grote groepen goudplevieren, die verderop in de dobbe een bad nemen. Jammer genoeg hiervan geen foto’s kunnen maken, maar alleen al het geluid van deze vogels is de moeite waard.
Opvallend is het grote aantal aanwezige meeuwen, waaronder kokmeeuwen, stormmeeuwen en kleine mantelmeeuwen. Verder nog een aantal watersnippen in de oevervegetatie en één badderende regenwulp. M.vr.gr. Jappie Seinstra
Spreeuwen willen op kievit landen / foto Jappie Seinstra
Spreeuw landt op rug kievit; waarschijnlijk weten ze dat het water te diep is en gebruiken ze de kievit als een eilandje om toch te kunnen badderen / foto Bennie van der Weide
Fotograaf Bennie van der Weide spendeerde een middag om dit tafereel vast te kunnen leggen / foto Bennie van der Weide
Badderende goudplevier / foto Bennie van der Weide
Stormmeeuw verslikt zich / foto Jappie Seinstra
Badderende regenwulp / foto Hans Peeters
Het bericht Brilduiker – Soort 134 verscheen eerst op Agrarisch Natuurfonds Fryslân.