Steltlopertrek – deel 1

Nieuwe gast op Gruttoland

Tekst Hans Peeters; Foto’s Lubbert Boersma, Servan Ott, Marten F. de Vries, Douwe Struiksma, Willem de Wolf en Hans Peeters

Afgelopen week werd een nieuwe soort waargenomen op Gruttoland – de poelruiter! Op vrijdag, 6 augustus, ontdekte natuurfotograaf Servan Ott maar liefst 2 exemplaren. Hij wist de vogels op de gevoelige plaat vast te leggen en een dag later lukte het ook de vrijwilligers Jappie Seinstra en Lubbert Boersma. Het is de 123ste soort ooit op Gruttoland waargenomen.

De poelruiters voor het eerst waargenomen op Gruttoland

Steltlopertrek komt op gang

Veel mensen denken dat de vogeltrek zich vooral in het najaar afspeelt. Niets is minder waar. Met name steltlopers zijn nu het nog volop zomer is al volop onderweg naar hun overwinteringsgebieden. In het algemeen broeden deze vogels hoog in Scandinavië en ver in Noordoost-Europa tot op de toendra’s van Noord-Siberië. Nadat hun jongen zijn uitgevlogen, maken ze zich al snel op voor hun trektocht naar het zuiden. Ze hebben een lange reis te gaan en overwinteren veelal langs de kust van West-Afrika. Tijdens de 4000 kilometer lange tocht strijken grote aantallen neer in de Waddenzee om er te rusten en te eten. Ook gebruiken veel steltlopers Gruttoland als pitstop.

Zwarte ruiters behoren tot de vaste doortrekkers op Gruttoland

Variatie aan steltlopersoorten

De laatste weken zien we op Gruttoland steeds meer steltlopers verschijnen, die soms enkele dagen verblijven. Andere hebben het zo goed naar hun zin dat ze een paar maanden van de gastvrijheid genieten. Boer Murk over zijn logees: “Elke zomer zien we een aantal steltlopers die Gruttoland als rust- en foerageerplaats gebruiken. Oeverlopers zien we al midden in de zomer, terwijl de eerste watersnippen rond eind juli arriveren. De meeste kemphanen zijn dan al doorgetrokken. Vaak al in juni zien we doortrek van witgat en bosruiter met later in de zomer groenpootruiter en zwarte ruiter. Goudplevieren verblijven vanaf eind juli in grote groepen, vaak samen met kieviten. Af en toe zien we een kanoet of zilverplevier, maar dat zijn toch meer vogels van het Wad. En dit jaar verblijven er voor het eerst poelruiters op Gruttoland. Geweldig toch.”

De eerste watersnippen arriveerden eind juli

Oeverloper met wipstaart

Oeverlopers zie je nooit in grote aantallen tegelijk. Meestal trekken ze alleen of in kleine groepjes. In juli en augustus zijn ze te zien langs modderige oevers, beken en lagunes en dus ook in Gruttoland. Vaak zie je de vogels laag over het water scheren, waarbij ze zich verraden met hun luide roep, een hoog fijn fluitend hi-di-di-di-didi. Op het land vallen ze op omdat ze voortdurend met hun staart wippen. Op warme zonnige dagen zie je ze langs de kant of over de modder sluipen, om rustende vliegen en andere insecten van het oppervlak te pikken.

Oeverlopers vallen op doordat ze voortdurend met hun staart wippen

Prachtige camouflagekleuren van de watersnip

Een van de mooiste steltlopers is wel de watersnip, hoewel over smaak niet te twisten valt. Watersnippen beschikken over een fantastische camouflage met strepen, vlekken en lijnen in kleuren van beige, oranje, licht en donkerbruin en zwart. Ze kunnen lange tijd roerloos stilstaan langs de kant en gaan dan volledig op in de vegetatie. Met hun extreem lange snavel peuren ze naar wormen en larven in de modderbodem. Murk: “Op dit moment verblijven er al een stuk of tien op Gruttoland. Die aantallen kunnen in de herfst wel oplopen tot meer dan vijftig. De gehele herfst en winter tot in maart zijn er wel watersnippen te zien hier.”

De watersnip valt op door zijn extreem lange snavel

Goudplevieren en kieviten

In juli arriveren de eerste goudplevieren, vaak in gezelschap van kieviten. Ze komen vanuit Scandinavië en trekken door tot het Middellandse Zeegebied en Noord-Afrika. Maar dat is sterk afhankelijk van de weersomstandigheden. Met name kieviten trekken voor de vorstgrens uit en vliegen niet verder dan ze door de kou echt gedwongen worden. In zachte winters kun je op veel plaatsen in ons land kieviten zien, die dan vaak nog gezelschap worden gehouden door groepjes goudplevieren. “Zowel kieviten als goudplevieren komen graag een bad nemen op Gruttoland,” aldus Murk. “In de middag zie je dan een groep neerstrijken, die meteen ijverig begint te poetsen en te badderen.”

Goudplevieren komen graag een bad nemen

Alles over de poelruiter leest u volgende week in ons blog.

Zin gekregen om ook eens een dagje te fotograferen op Gruttoland boek dan snel via

https://www.vanplan.nl/uitje/bezoek-gruttoland-fotografie-arrangement-bezoekerscentrum-gruttoland-wommels-39446221