Tekst Hans Peeters
Foto’s: Rob Blanken, Lubbert Boersma, Jappie Seinstra, Douwe Struiksma, Marten F. de Vries, Willem de Wolf en Hans Peeters
Het broedseizoen 2021 op Gruttoland is ten einde. Eerder berichtten we al over grutto, kievit, tureluur, scholekster, eenden, kluut en visdief. Ditmaal hebben we het over de overige broedvogelsoorten. Daarbij zien we verrassende en opmerkelijke resultaten voor 2021.
Elke vogeltje zingt…
Een van de mooiste geluiden dat in het voorjaar op Gruttoland te horen is, is dat van de veldleeuwerik. Het getwinkeleer van dat kleine vogeltje hoog in de lucht, neemt ons in gedachten mee terug in de tijd. Toen veldleeuweriken nog heel gewoon waren. Landelijk is de broedvogelstand met 95% achteruitgegaan. Op Gruttoland telden we 8 zangposten (6 in 2020), waar we heel blij mee zijn.
Ook van de graspieper, die het landelijk eveneens slecht doet, broedden op Gruttoland 4 paar (2 in 2020). Verder nog 8 gele kwikstaarten (8) en 1 paar kneuen.
In de bosschage bij de boerderij broedden dit jaar 2 paar bosrietzangers en 2 paar spotvogels. Allebei deze soorten zijn meester imitators en kunnen je gemakkelijk op het verkeerde been zetten. Spotvogels zijn landelijk gezien schaars, maar schijnen het in Friesland redelijk goed te doen. De bosrietzanger is algemener, maar wordt vaak niet opgemerkt omdat zijn zang vaak aan andere soorten doet denken.
Topjaar oeverzwaluw
Enkele jaren geleden plaatste boer Murk een kunstmatige oeverzwaluwwand. Vijf betonnen platen waarin gaten zijn gemaakt als nestingang. Die gaten worden elk voorjaar dichtgestopt met zand, zodat de oeverzwaluwen zelf een gang kunnen graven. Vervolgens leggen ze achter in de nestholte hun eieren. Dit jaar plaatste Murk er een wand bij, zodat er nu in totaal 180 nestgaten beschikbaar waren. Alle verwachtingen werden overtroffen toen we 165 bezette nesten telden (120 in 2020). In de kolonie was het een drukte van jewelste met af- en aanvliegende zwaluwen. Boven het water van de plas en boven de kruidenrijke weilanden vingen ze insecten.
Kleine plevier
Dit voorjaar hield zich lange tijd een kleine plevier op in Gruttoland. Daarna verdween de vogel van de radar, totdat 12 juli vogelonderzoeker Ondrej Belfin wist te melden dat hij een kleine plevier met kuikens gezien had. Goed nieuws! Het is 11 jaar (2010) geleden dat er een kleine plevier broedde op Gruttoland, dat overigens toen nog niet zo heette. Daarna is er nog wel eens een broedgeval geweest, maar die kuikens verdronken omdat het nest zich te dicht langs de waterkant bevond.
Wachten op de kemphaan
Dit voorjaar waren er veel kemphanen aanwezig bij de nieuwe plas. Op zijn top begin mei wel 300 exemplaren, voornamelijk hanen en in mindere mate hennen. De vogels komen uit hun overwinteringsgebied in Afrika en waren onderweg naar hun broedplaatsen in noordelijk Europa en oostelijk Siberië. De kemphanen hadden het duidelijk naar hun zin en konden dankzij het natte voorjaar volop voedsel vinden. Het hopen is altijd op een broedgeval. Dat werd dit jaar niet vastgesteld, hoewel begin juli de eerste vogels op najaarstrek alweer gesignaleerd werden op Gruttoland. Half juli groeide de groep uit tot zelfs 200 stuks, waaronder 15 hennen.
Hopen op een broedgeval is niet zo vreemd, want in 2010 en 2006 broedde er al eens een paar kemphanen op Gruttoland. We hebben vertrouwen in de toekomst.
Dankzij het natte voorjaar en hoge waterstanden was er in 2021 een groot voedselaanbod voor veel vogels. We kijken dan ook terug op een zeer geslaagd broedseizoen. We hopen dat we volgend jaar, als het natuurlijk evenwicht in de plas en omliggende weilanden hersteld is, weer net zo’n positief bericht kunnen melden.
